Rol van gemeenten bij het verstrekken van Brabants Erfgoedfonds-hypotheken

Erfgoedeigenaren kunnen via dit fonds hypotheken met gunstige rentevoorwaarden aanvragen. De leningen zijn bedoeld voor onderhoud, restauratie, verduurzaming, herbestemming en het klimaatadaptief maken van rijks- en gemeentelijke monumenten en cultuurhistorisch waardevolle gebieden in Noord-Brabant. Het Brabants Erfgoedfonds is het eerste fonds bij het Restauratiefonds dat ook het klimaatadaptief maken van monumenten en cultuurhistorisch waardevolle gebieden gaat ondersteunen.  

Het fonds heeft hiermee niet alleen effect op de staat van onderhoud van het Brabantse erfgoed, maar draagt ook bij aan de leefbaarheid en ruimtelijke kwaliteit van de provincie en uw gemeente.

Uw rol als gemeente is belangrijk  

U bent een belangrijke partner en speelt een belangrijke rol bij de verstrekking van een Brabants Erfgoed-hypotheek, soortgelijk als bij de Cultuurfonds-hypotheken, namelijk:  

• u attendeert monumenteigenaren op de mogelijkheden van het Brabants Erfgoedfonds;  
• u geeft een omgevingsvergunning af;  
• u stelt de subsidiabele kosten vast via het afgeven van een ‘Verklaring gemeente Brabants Erfgoedfonds’. De kosten in deze verklaring vormen de grondslag voor de lening.

Klimaatadaptieve maatregelen

Er kan sprake zijn van klimaatadaptieve maatregelen om schade aan het erfgoed door klimaatveranderingen te voorkomen of herstellen. Als deze plannen betrekking hebben op water, zoals grondwater of oppervlaktewater, dan zult u vaak al contact hebben met het waterschap. Dit zal bijvoorbeeld het geval zijn als een combinatievergunning wordt aangevraagd voor de werkzaamheden bij zowel de gemeente als het waterschap. Dit geeft al een eerste inzicht in de kosten van de klimaatadaptieve maatregelen. Uiteraard heeft het afgeven van de Verklaring geen invloed in positieve of negatieve zin op het vergunningsproces bij de gemeente en/of waterschap als bevoegd gezag  

Subsidiabele kosten als grondslag van de lening

De volgende werkzaamheden kunnen worden gefinancierd met een Brabants Erfgoedfonds-hypotheek, mits deze werkzaamheden betrekking hebben op een rijksmonument, een gemeentelijk monument of een door de provincie aangewezen cultuurhistorisch aangewezen gebied:

• Subsidiabele kosten met betrekking tot onderhoud zijn kosten die betrekking hebben op werkzaamheden die erop gericht zijn om te behouden wat er is: naast de detaillering, profilering en vormgeving mogen ook de materiaalsoort en kleur niet wijzigen.
• Subsidiabele kosten met betrekking tot restauratie zijn kosten die betrekking hebben op constructief herstel of herstel van de monumentale waarden van het monument en die het reguliere (regelmatig terugkerende) onderhoud te boven gaan. De werkzaamheden moeten technisch noodzakelijk zijn en sober en doelmatig worden uitgevoerd.
• Subsidiabele kosten met betrekking tot verduurzaming zijn kosten voor het treffen van energiebesparende voorzieningen in betreffende monumenten. Het gaat om het treffen van isolerende voorzieningen voor wanden, kappen, vloeren en vensters en voor voorzieningen zoals het plaatsen van installaties die bijdragen aan verbetering van de duurzame energiehuishouding.  
• Subsidiabele kosten met betrekking tot herbestemming zijn kosten aan het bestaande historische casco en de bestaande constructie om een transformatie naar een nieuwe bestemming of nevengebruik mogelijk te maken.
• Subsidiabele kosten met betrekking tot klimaatadaptieve maatregelen zijn kosten voor het treffen van maatregelen ter voorkoming of voor het oplossen van schade aan cultuurhistorische waarden van het erfgoed, die wordt veroorzaakt door klimaatveranderingen. De maatregelen hebben met name betrekking om het reguleren van de waterstand (vernatting/ verdroging/ (tijdelijk) inundatie) en van bodemveranderingen. Ook maatregelen tegen bijvoorbeeld stormschade en natuurbranden kunnen hieronder vallen.

Meer informatie over de kaders die toegepast worden als leidraad, kunt u vanaf 15 juli 2025 vinden in de documenten:

• Maatregelenlijst onderhoud, restauratie, verduurzaming en herbestemming
• Maatregelenlijst klimaatadaptieve maatregelen

Verklaring gemeente Brabants Erfgoedfonds

De maatregelenlijsten vormen de leidraad voor de vaststelling van de kosten. De eigenaar dient het in te vullen formulier (Verklaring Gemeente Brabants Erfgoedfonds) naar de contactpersoon bij de gemeente te sturen, samen met tekeningen van de plannen van zowel voor als na uitvoer van de werkzaamheden, een gespecificeerde begroting van de werkzaamheden van de aannemer/architect/derde partij en offertes van deze (uitvoerende) partijen.  

De vaststelling van de kosten kan qua proces en tijdsverloop gelijk lopen aan het vergunningstraject bij de gemeente (en eventueel het waterschap) of erna plaatsvinden, echter formeel staan deze processen los van elkaar. Het vergunningstraject kan wel de kostenvaststelling vergemakkelijken, aangezien de plannen reeds bekend en onderbouwd zijn door de eigenaar.

De verklaring van de gemeente bevat een vaststelling van de kosten door deze kosten uit de begroting en/of offertes op plausibiliteit te toetsen aan de leidraad in de maatregelenlijsten.

Het afgeven van de verklaring is geen beschikking aan de eigenaar en hiermee niet vatbaar voor een bezwaarprocedure.

• Formulier Verklaring Gemeente Brabants Erfgoedfonds

Aanvraag Brabants Erfgoedfonds-hypotheek

Na het afgeven van de Verklaring van de subsidiabele kosten en ontvangst van de omgevingsvergunning en eventueel vergunning vanuit het waterschap kunnen eigenaren een Brabants Erfgoedfonds-hypotheek aanvragen bij het Restauratiefonds. Het Restauratiefonds beoordeelt deze aanvraag en verstrekt de financiering.   

Wilt u meer informatie?   

Heeft u vanuit de gemeente nog vragen, neemt u dan contact op met Fleur Cools, relatiemanager Strategie & Omgeving van het Restauratiefonds (f.cools@restauratiefonds.nl). Zij staat u graag te woord.